Twee soorten batterijopstellingen: welke kies je wanneer?

Batterijopslag is essentieel in de energietransitie. Het helpt om duurzame energie efficiënt op te slaan en houdt het elektriciteitsnet betrouwbaar en betaalbaar. Daarbij is het niet alleen belangrijk dát er batterijen komen, maar vooral hóe je ze inzet. In de praktijk zijn er twee hoofdvormen: stand-alone batterijen die direct zijn aangesloten op het hoogspanningsnet, en co-located batterijen die gekoppeld zijn aan lokale opwek, zoals een zonnepark of grootverbruiker. Beide opstellingen vervullen een andere, maar onmisbare functie binnen het energiesysteem.

Eén oplossing, twee vormen

Batterijopslag is een krachtig instrument in de strijd tegen netcongestie, maar de manier waarop je batterijen inzet, maakt een groot verschil. In de praktijk zijn er twee hoofdvormen: stand-alone batterijen die direct zijn aangesloten op het hoogspanningsnet, en co-located batterijen die gekoppeld zijn aan bijvoorbeeld een zonnepark of windpark. Beide varianten hebben hun eigen functie binnen het energiesysteem en zijn onmisbaar voor de energietransitie.

De rol van stand-alone batterijopstellingen

Stand-alone batterijen worden op centrale plekken in het landelijke hoogspanningsnet geplaatst, vaak bij knooppunten waar vraag en aanbod samenkomen. Deze systemen zijn van groot belang voor:

• Leveringszekerheid: ze vangen tekorten op bij piekvraag of verminderde productie.
• Balancering: ze stabiliseren de netfrequentie door razendsnel op te laden of te ontladen.
• Netcongestie: ze helpen om overbelasting van het net te voorkomen door energie op te slaan op momenten van overschot en terug te leveren bij hoge vraag.

TenneT zet stand-alone batterijen steeds vaker in als alternatief voor het bijschakelen van conventionele centrales. Dat zorgt voor een schonere energiemix én lagere systeemkosten.

Co-located batterijen: slim omgaan met lokaal opgewekte stroom

Co-located batterijen zijn fysiek gekoppeld aan een duurzame opwekbron zoals een zonnepark. Ze slaan lokaal opgewekte energie op wanneer het net vol is, en leveren deze terug zodra het net ruimte biedt. Dit zorgt voor een efficiëntere benutting van zowel opwek als netcapaciteit.

Co-located batterijen zijn bijzonder waardevol voor:

• Bedrijventerreinen en woonwijken, waar netverzwaring vaak een knelpunt vormt.
• Slimme netinpassing, door lokaal verbruik te koppelen aan lokale opwek.
• Ondersteuning van elektrificatie, zoals laadpleinen of warmtepompen.

Een actueel voorbeeld is de batterij bij zonnepark Bontepolder, die gebruik maakt van de bestaande netaansluiting en flexibel wordt ingezet voor congestiemanagement via Repowered.

Waar ligt de keuze voor overheden?

Voor gemeenten en provincies is het essentieel om batterijopslag strategisch te positioneren. Stand-alone batterijen bieden uitkomst als systeemoplossing voor balancering en leveringszekerheid. Co-located batterijen zijn juist geschikt voor lokale netverlichting en duurzame groei in de gebouwde omgeving.

Beide typen batterijen dragen bij aan:

• Lagere netdruk en betere benutting van infrastructuur.
• Versnelling van woningbouw en elektrificatie.
• Minder afhankelijkheid van fossiele back-upcapaciteit.
• Meer controle over lokaal energiegebruik.

Slim combineren voor maximaal effect

De keuze is niet óf stand-alone óf co-located, maar vaak een slimme combinatie van beide. Samen zorgen ze ervoor dat duurzame energie niet alleen wordt opgewekt, maar ook op het juiste moment en op de juiste plek beschikbaar is. Daarmee vormen ze samen een robuuste bouwsteen onder een toekomstbestendig energiesysteem.