Wat is netcongestie en wat betekent dit voor jou?

De verduurzaming van Nederland is in volle gang. Steeds meer mensen installeren zonnepanelen, rijden elektrisch of kiezen voor een warmtepomp. Bedrijven willen vergroenen en overschakelen op schone energie. Soms volgt dan het vervelende bericht: “Het net zit vol.”  

Netcongestie

Je plannen moeten wachten. Of worden zelfs helemaal stilgelegd. Waarom? Door netcongestie. Een technisch probleem met een grote impact. In deze blog lees je wat netcongestie is, waar het vandaan komt, waar het speelt en vooral: wat jij eraan kunt doen.

Wat betekent netcongestie?

Netcongestie betekent dat het elektriciteitsnet op bepaalde momenten of plekken overbelast is. Er kan óf te veel stroom op het net staan, óf juist te veel vraag naar stroom zijn. In het eerste geval is het aanbod groter dan het net aankan. Bijvoorbeeld bij zonnige dagen met veel opgewekte zonne-energie

In het tweede geval is de vraag groter dan het net kan leveren, wat vaak een probleem is voor bedrijven die willen uitbreiden. Het gevolg is hetzelfde, het net raakt overbelast: netcongestie dus.

Het Nederlandse stroomnet is lang geleden ontworpen. Toen was het stroomverbruik lager en kwam vrijwel alle energie uit grote centrales. Nu we steeds meer zelf stroom opwekken, vooral via zonnepanelen, en ook nog eens meer stroom verbruiken, raakt het net sneller vol.

Netcongestie is iets waar zowel particulieren als bedrijven mee te maken kunnen krijgen (bron: RVO). Of je nou een laadpaal wilt installeren, een warmtepomp aansluit of een zonnepark ontwikkelt.

Daarbij is het goed om te weten dat het stroomnet uit verschillende niveaus bestaat. Soms is er op het laagspanningsnet (bijvoorbeeld bij woningen) geen ruimte meer, terwijl er op het hoogspanningsnet wél capaciteit is. Dat verschil zorgt regelmatig voor verwarring en soms zelfs frustratie bij mensen.

Oorzaken van netcongestie

De file op het net komt niet uit het niets. Er spelen meerdere oorzaken tegelijk:

• De vraag naar elektriciteit stijgt hard. Elektrisch rijden en elektrisch verwarmen: alles vraagt om stroom.
• We wekken ook meer stroom decentraal op. Zonnepanelen zijn populair, net als windturbines. Deze leveren vaak tegelijk stroom, wat pieken veroorzaakt.
• De infrastructuur is verouderd of te klein. Veel kabels en stations kunnen deze pieken niet aan. Uitbreiding is nodig, maar kost tijd.

Die overbelasting kan twee oorzaken hebben. Soms is er op bepaalde momenten meer stroom dan het net aankan. Bijvoorbeeld doordat zonnepanelen en windmolens tegelijk veel opwekken, terwijl de vraag juist laag is. Dat noemen we energetisch vol. In andere gevallen is het net fysiek vol: dan kan er simpelweg niet genoeg stroom door de kabels worden verplaatst.

Deze combinatie: van pieken en dalen in duurzame opwek én een netwerk dat daar niet altijd op is berekend zorgt ervoor dat het net op veel plekken vastloopt. Zo ontstaat netcongestie.

Netcongestie in Nederland

Netcongestie is in Nederland een landelijk probleem, maar niet overal even groot. In sommige gebieden zijn er geen beperkingen, in andere gebieden zit het net compleet vol.

De economische gevolgen zijn fors. Projecten liggen stil. Bedrijven kunnen niet verduurzamen of uitbreiden. Ook de maatschappelijke impact is groot. Mensen willen wel vergroenen, maar het net laat het niet toe.

Netcongestiekaart Nederland

Ben je benieuwd of er in jouw buurt sprake is van netcongestie? Bekijk dan de netcongestie kaart (bron: Netbeheer Nederland). Sommige provincies, zoals Gelderland, Noord-Brabant en delen van Noord-Holland, hebben al langere tijd te maken met structurele problemen.

Op de netcongestiekaart van Nederland kun je precies zien waar er sprake is van capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet. De kleuren geven aan hoe ernstig de situatie is:

• Rood: Geen extra capaciteit beschikbaar. Congestiemanagement is onderzocht, maar blijkt niet mogelijk.
• Oranje: Geen capaciteit, maar er wordt onderzocht of slimme netoplossingen kunnen helpen.
• Geel: Nog net wel capaciteit beschikbaar, maar op korte termijn kan transportschaarste ontstaan.
• Transparant: Geen knelpunten, hier is nog voldoende ruimte op het net.

Deze kaart is vooral handig voor bedrijven of organisaties die afhankelijk zijn van grote aansluitingen, maar ook voor particulieren die zonnepanelen of laadinfra willen installeren.

Het landelijke actieprogramma netcongestie

Om dit groeiende probleem aan te pakken is het landelijk actieprogramma netcongestie opgesteld. Dit is een samenwerking tussen overheid en netbeheerders. In dit plan staan de belangrijkste maatregelen:

• Netuitbreiding: Er komen meer kabels, nieuwe verdeelstations en dikkere infrastructuur.
• Slimme netwerken: Technologie wordt ingezet om pieken en dalen beter te verdelen.
• Lokale energieopslag: Energie opslaan in batterijen of waterstofsystemen om terugleverpieken te vermijden.

Ook is er een aparte actieagenda netcongestie laagspanningsnetten voor woonwijken en het mkb (bron: Netbeheer Nederland). Want ook daar ontstaan steeds vaker knelpunten door de groei van zonne-energie en elektrisch vervoer.

Hoe Novar jou kan helpen

Bij Novar kijken we altijd naar wat wél mogelijk is. Ook in gebieden met netcongestie. Met onze ervaring helpen we je verder, van advies tot realisatie.

Dit kunnen wij voor je doen:

• Slimme laadoplossingen voor je wagenpark, woning of bedrijventerrein. Ontdek onze laadinfra oplossingen.
• Lokale opslag van stroom, bijvoorbeeld met batterijen of waterstofsystemen.
• Zonneparken en energieprojecten die afgestemd zijn op de lokale netcapaciteit.

We ontwikkelen niet alleen slimme energieprojecten, we zorgen ook voor een goede aansluiting op het net óf vinden alternatieven als dat (nog) niet lukt.

Heb jij plannen voor verduurzaming? Of loop je tegen de grenzen van het net aan? Wij helpen je vooruit. Neem gerust contact met ons op. We denken graag met je mee.